DİNAMO: 1923 yılında SSCB’nin gizli
polis örütü Çekistler’in (sonra KGB
olarak tanınacak kurum) personelinden
kurulmuştur. Dinamo’nun diğer Sovyet
kulüpleri için örnek olacağı
bekleniyordu. Beria’nın takımı olarak
ünlendi. Dinamo ilk iki SSCB
şampiyonluğunu kazanmıştı. Son
dönemde küme düşmemek için uğraştı.
Hala “istihbaratçıların” takımı olarak
bilinir.
LOKOMOTIF: 1923 yılında “Ekim
İhtilali Kulübü” adıyla Moskova*Kazan
demir yolu çalışanlarından en iyi
futbolcular tarafından kurulmuştur.
Bugün de demiyolcuların takımı olarak
bilinir.
ZENİT: Fatih Tekke’nin takımı olarak
Türkiye’de ünlenen Zenit, St.
Petersburg’daki Stalin Metal Fabrikası
spor topluluğundan geçen
futbolculardan 1923 yılında
kurulmuştur. Başkent Moskova’nın
köklü takımlarına karşı karşı en dişili
mücadeleyi vermiş ve geçen yıl
şampiyon olmuştur. Gazprom’un ana
sponsorluğu yüzünden “Gazprom”un,
Putin’in ve Medvedev’in St.
Petersburg’lu olması yüzünden de
“Kremlin’in takımı” olarak anılır.
Onun da zaten istediği bunu duymaktı. Defalarca anlatılmaktan acısı giden, hüznü buharlaşan, hatta komik hale bürünen hikâyesini hararetle tekrarlamaya başladı. Önce Sovyet yıllarına gitti. Elinin üstünden parmaklarına kadar uzanan dövmeleri görünce mahpushane görmüşlüğü olduğunu anlamıştım. Afganistan’da savaştığını, SSCB yıkıldıktan sonra mafyayle teşriki mesaisi olduğunu, kaçak içki işinden 2.5 sene yattığını anlatıyordu.
inlediğimden emin olmak için arada yolu bırakıp bana bakıyor, ben de başıma gelecek en kötü şeyin bu gevezelikle kalması dileğiyle arada tek kelimelik yorumlarla onu rahatlatıyordum.
“Bu memlekette devlete güvenilmez. Ben de güvenmem” dedi. Sonra en baştaki bildik hikâyeye döndü. Kendisinin, karısının, kendileriyle yaşayan dul annesinin Sovyet devrinden kalan epeyce rubleleri elbette bir devlet bankasında yatıyormuş. Tam büyükçe bir daire almaya karar vermişler; Sovyetler çökmüş ve üç haneli enflasyonda para ansızın buharlamış. Buraya kadarı bildikti de, son cümlesi içime oturdu: “Annemin yüreği dayanamadı, öldü. Ve bizim ev alabileceğimiz o para, sadece ona mermerden güzel bir mezar taşı yapmaya yetti!”
Bu darbeyi yedikten sonra nasıl mafyaya bulaştığını, daçasında bidonlarla kaçak votka yakalandığında “Hepsini ben içiyorum, size ne?” dediği polisleri inandıramadığını, hapsin yolunu o zaman öğrendiğini, çıktıktan sonra yine dolambaçlı işlerden biraz para kazandığını anlattı. “Nasıl?” demedim. Rusya’nın bu garip düzeninde birçoğu bağı sorulmayacak üzümleri yiyip karnını doyurmuştu işte.
“O zaman bir araba almaya niyetlendik, paramız yetiyordu. Ama kiralık kötü bir evde oturuyoruz, para da evde duruyor. Hanım kanıma girdi, ‘Her gün bir hırsızlık oluyor, ben uyku uyuyamıyorum, gel parayı bankaya koyalım’ dedi. Koyduk.
Bir hafta sonra 1998 krizi oldu. Yine devalüsayon oldu”. Ben, evin parasının mezar taşına gitmesine kafayı takmışken, o ikinci dabeyi vurdu: “Ve bu sefer araba için biriktirdiğimiz para öyle eridi ki, bir çamaşır makinesi alabildik! Ben bir daha bu devlete güvenir miyim? Ben bir daha para biriktirir miyim?”
Artık cebinde bile para tutmadığını, kazandığını o gün yediğini, bankaya yatıracağına iki şişe vokta alıp eşiyle dostuyla içtiğini, Moskova’daki tuhaf, anlaşılmaz millet dışında, Rusya’nın taşrasında da çoğunluğun böyle yaşadığını anlattı. Artık işin sırrını çözüp, stresten kurtulmuş olmanın rahatlığı vardı. Zaten Sovyet devrinde yarın umudu olmadan yaşayan milletin, 20 senede iki kere devlet eliyle dolandırıldığını, herşeyinin buharlaştığını söylüyordu. “Kimse milleti düşünmüyor, kendini düşünüyor. Bu Kafkasya’daki savaşta da kim ne için savaştı, millete ne faydası var, aklım ermiyor” diye yakındı. Adını bile sormadım. Bol şans dileyip indim taksiden. Aklım, ev için toplanıp, annesine mezar taşınan yetebilen servette kaldı.
Tam da bugün, Rusya’yı yerle yeksan eden 1998 krizinin 10’uncu yıldönümü. 17 Ağustos 1998’de çöken Rusya, bugün Kafkasya’daki hamlesiyle ABD’yi bile yeniden ürküten güç olarak geri döndü. O gün kasasında hepi topu 11 milyar dolar nakit olan, birkaç milyar dolar için Batı’ya avuç açan memleketin rezervler ve istikrar fonu paraları dahil bugün 700 milyar doların üstünde nakit serveti var. Ama kimse rahat değil. Güven parayla kolay satın alınamıyor işte. Hele merkezine ‘insanı’ değil ‘devleti’ koyan sistemler, korkutmayı başardıkları kadar, kendi halkına, yerli-yabancı yatırımcıya güven vermeyi başaramaya-biliyor. Geçen 10 yılın ve on yılların hesabını iyi yapmak lazım... İşe taksicileri dinleyerek başlamak fena fikir değil.
17.8.2008
Benim Notum: Her sokak arasinda, gunun her saatinde Suat Taspinar'in yazisindaki karakterleri gorup aklimda yazarim hayat hikayesini. Cok yer gormedim hayatimda ama bu kadar sancili bir yakin gecmisi olan bu ulkenin insanlarinin hayata tutunma cabalari motivasyon olur bana her sabah ise giderken...
